بسیاری والدین موفقیت در تحصیل را مهمترین رکن موفقیت در زندگی میدانند و از بروز اختلالاتی مانند مشکلات خواندن هراسان میشوند.
اما حل مشکلات خواندن دانش و آگاهی معلم را میطلبد و حمایت و همکاری والدین را.
معلم آگاه و دلسوز با توجه و اقداماتی مانند پر کردن چکلیست خواندن و کاربرگ مشکلات خواندن میتواند گامهای مهمی در حل اختلال خواندن دانشآموز بردارد.
در دنیای سراسر رقابت امروز پیشرفت تحصیلی یکی از مهمترین ارکان موفقیت در زندگی و دستیابی به آیندهی روشن محسوب میشود.
فارغ از درست یا غلط بودن این تفکر، اختلالات یادگیری مانند مشکل در خواندن و نوشتن میتواند در بسیاری جنبههای زندگی افراد بهویژه کودکان تأثیرگذار باشد.
آگاهی، توجه، همراهی والدین و آموزگار شاهکلید بهبود اختلال خواندن است.
در کنار والدین منطقی و آگاه معلم باتجربه و دلسوز با اقداماتی مانند پر کردن چکلیست خواندن و کاربرگ مشکلات خواندن میتواند گامهای مهمی در حل اختلال خواندن دانشآموز بردارد.
معمولاً اختلال خواندن در سنین پیش از دبستان رخنمایی میکند و با بروز علائمی مانند تأخیر در حرف زدن یا بهاصطلاح دیر زبان باز کردن، ناتوانی در یادگیری کلمات جدید، ناتوانی در تشخیص و تلفظ کلمات موزون مانند «سنگ» و «رنگ»، عدم تشخیص حروف و صداهای آنها و البته مشکل کودک در تشخیص حرف اول کلمات که باعث میشود کودک بهکلی از تلفظ آن منصرف شود، اینها ازجمله مواردی است که حساسیت بسیاری والدین را برانگیخته و باعث مراجعه به گفتاردرمانی و مراکز ویژه مشکلات یادگیری میشود.
چه در سنین پیش از دبستان و چه در آغاز تحصیل اولین و مهمترین گام برای بهبود اختلالات یادگیری بهویژه اختلال خواندن کسب آگاهیهای لازم و پرهیز از هرگونه برخورد احساسی با قضیه است.
بیتوجهی و کتمان مشکل و یا حساسیت بیشازحد و رفتارهایی از قبیل تحقیر و توبیخ و سرزنش کودک دچار اختلال خواندن نه تنها مشکلی را حل نمیکند بلکه با افزایش اضطراب و ناامیدی کودک او را از خواندن و هرگونه تلاشی در این زمینه گریزان نموده و حتی میتواند باعث بروز مشکلات روحی شود.
پس اگر احساس میکنید فرزندتان در یادگیری، تشخیص و یا خواندن کلمات دچار مشکل است بهتر است بدون نگرانی هر چه سریعتر به یک مرکز معتبر مشکلات یادگیری مراجعه نمایید تا با بررسی موضوع و تکمیل فرمهای کاربرگ مشکلات خواندن، کودک اساساً به لحاظ وجود یا عدم وجود مشکل خواندن مورد بررسی کارشناسان قرار گیرد و در صورت لزوم اقدامات درست و اصولی برای حل مشکل خواندن آغاز و انجام شود.
با کمک کاربرگ مشکلات خواندن میتوان نوع، عمق و ریشهی این مشکل را تشخیص داده و اصلاح نمود.
در بسیاری موارد مسائلی از قبیل ژنتیک و وراثت و یا حتی اختلال در ساختار مغز از عوامل ایجاد مشکلات خواندن ذکر میشود.
اما توجه کنید هر مشکل خواندنی دلیل بر اختلال جدی نیست. بسیاری از مشکلات خواندن ناشی از بیدقتی و عادات نامناسب آموزشی است.
تنها حدود 5 درصد از مشکلات خواندن جدی است با کمک کاربرگ مشکلات خواندن بهدقت و سهولت میتوان نوع، عمق و ریشهی مشکل خواندن را تشخیص داده و اصلاح نمود.
جنسیت و بهرهی هوشی نیز نقشی در این اختلال ندارند چهبسا کودکان بسیار هوشمندی که با اختلال خواندن مواجهاند.
در صورت مواجهه با مشکل خواندن فرزندتان قبل از هرگونه هراس، پیشداوری و با برخورد احساسی بهتر است با کارشناسان خبرهی حوزهی مشکلات یادگیری مشورت کنید تا با کمک روشهای مختلف ازجمله کاربرگ مشکلات خواندن موضوع بهدقت و اصولی بررسی شود و راهکارها و تمرینات مؤثر و مناسب ارائه شود.
با کمک و تشخیص بهموقع مشکل، هرگونه عواقب مانند افسردگی و عدم اعتمادبهنفس کودکان دچار مشکل خواندن قابلپیشگیری است.
معمولاً با ورود کودک به دبستان و آغاز رسمی فراگیری خواندن و نوشتن مهمترین نشانههای اختلال خواندن در این دوران بروز میکند.
معلم آگاه و دلسوز با دقت در فعالیتهای تحصیلی کودک میتواند احتمال وجود مشکل را تشخیص داده والدین را در جریان گذاشته و با رفتار و همکاری مناسب مهمترین گامها را در بهبود اختلال احتمالی بردارد.
یکی از مهمترین اقدامات تکمیل نمودن دقیق چکلیست مشکلات خواندن است که میتواند در تشخیص و بهبود مشکل کمک شایانی به کارشناسان اختلال یادگیری نماید.
درواقع اساس و شالودهی اطلاعات کاربرگ مشکلات خواندن که مشخصکنندهی وضع کودک و اقدامات موردنیاز اوست همین چکلیست و مشاهدات و معلم و والدین است.
بهطور کلی اختلال خواندن یا دیسلکسیا یعنی کودک در روانخوانی، تلفظ، درک معنا، هجی و نوشتن کلمات با مشکل مواجه است.
در بسیاری موارد عدم آگاهی دقیق باعث میشود والدین این مشکلات را به ضعف بینایی کودک ارتباط داده و به چشمپزشکی مراجعه کنند و یا تصور کنند کودک بهرهی هوشی پایینی دارد و حتی او را مبتلا به بیماریهای روحی و عصبی بدانند.
درحالیکه هر سه این تصورات غلط است و مشکل در خواندن کلمات ابتدا باید بر پایهی اختلالات یادگیری بررسیشده و بر مبنای کاربرگ مشکلات خواندن دقیق و اصولی بررسی شود.
چه بسا کودک دچار اختلال نبوده و تنها با تمرین و ممارست بتوان مشکل را کاملاً حل کرد.
گاهی والدین مشکل خواندن را به ضعف بینایی کودک ارتباط داده و به چشمپزشکی مراجعه میکنند
برای روشنتر شدن موضوع ذکر برخی از رایجترین مشکلات خواندن که در کاربرگ مشکلات خواندن به آنها توجه میشود و البته ریشه و علت مشکلات خالی از لطف نیست.
– وارونه خواندن کلمات یا به تعبیر کارشناسان آینه خوانی از مشکلات رایج خواندن است که در آن کودک جای حروف را جابجا میخواند مثلاً «روز» را «زور» میخواند. دلایل مختلفی در این مشکل دخیلاند از تدریس نادرست، عجله و بیدقتی در خواندن و عدم درک اهمیت جایگاه حروف گرفته تا رشد ناکافی حرکات چشم و اینکه برتری نیمکرهی مغزی به ثبوت نرسیده در موارد نادری که اختلال شدت بیشتری دارد ممکن است اختلال در سیستم عصبی دلیل بروز این مشکل باشد.
– جاگذاری یا اصطلاحاً جا انداختن و حذف کلمات یا حروف از دگر مشکلاتی است که در کاربرگ مشکلات خواندن مورد بررسی قرار میگیرد. بروز این مشکل یا به علت ناتوانی در شناسایی و تلفظ درست کلمات اتفاق میافتد و یا صرفاً به دلیل وجود عادتهای نادرست در خواندن است که برای تشخیص علت بهراحتی میتوانید به کمک دو متن ساده و کمی پیچیده که کودک آنها را به ترتیب میخواند و یادداشت تعداد کلمات حذفشده پی به علت واقعی مشکل ببرید. چنانکه اگر تعداد کلمات حذفشده هر دو متن برابر باشد ریشه مشکل در عادات نادرست خواندن است و اما اگر تعداد کلمات جا انداختهی متن ساده بیشتر بود کودک در تشخیص و صداکشی کلمات مشکل دارد که باید حتماً تمرین مداوم صداکشی انجام شود.
– از دیگر مشکلات رایج خواندن میتوان به جایگزین کردن کلمات اشاره کرد در این مشکل کودک به میل خود افعال را تغییر میدهد مثلاً بهجای «داد» میگوید «دارد» که این یا به علت بیدقتی کودک است و یا او هنوز درک نکرده که تغییر افعال و کلمات میتواند معنی و منظور را تغییر دهد. در هر دو علت تمرینهای سادهای مانند ضبط کردن صدای کودک هنگام خواندن، صدا کشی و هجای کلمات و تمرین پر کردن جای خالی حروف در کلمات مشکل میتواند چارهساز باشد.
– ممکن است کودک در هنگام خواندن کلمه یا عبارت را بیشازحد تکرار کند که این مشکل یا به علت عادت نامناسب خواندن است و یا کودک در شناخت و ترکیب کلمات مشکل دارد. خواندن دستهجمعی متون توسط دانش آموزان، مطالعه شخصی قبل از بلند خواندن متن و تمرین و خواندن انواع متنهای ساده و بهمرور خواندن متون پیچیده ازجمله راههایی است که میتواند به حل این مشکل کمک کند.
– اضافه کردن کلمات به جمله نیز مشکلی است که گاه کودکان در حین خواندن متن انجام میدهند که یا ناشی از بیدقتی و عدم توجه به مطلب است و یا کودک در درک دقیق مطلب دچار مشکل است که این موضوع را میتوان از معنی کلمهای که اضافه میشود دریافت. اگر کلمهی افزودهشده همراستا بامعنی جمله باشد این مشکل فقط به علت بیدقتی است اما اگر کلمهای بیربط به جمله اضافه شود نشاندهنده این است که کودک در درک معنی کلمات دچار مشکل است. بههرحال ارتقا گنجینهی کلمات کودک، بحث و گفتگو در مورد متن قبل از خواندن آن، هم خانواده سازی کلمات ازجمله راههایی است که میتواند به بهبود این مشکل کمک کند.
– و بالاخره مکث بیشازحد و کندی در خواندن که البته در شمار اختلالات خواندن قرار نمیگیرد مگر اینکه کودک همزمان دچار اضطراب نیز باشد بههرحال به کمک کاربرگ مشکلات خواندن عللی از قبیل مشکل در درک مطلب و عدم شناخت کلمه بررسی میشود که مشخص شود مکث بیشازحد کودک در هنگام خواندن صرفاً یک عادت نادرست است یا مشکل مهمتری وجود دارد.
بههرحال تمرین خواندن مطالب بهویژه داستانهای ساده، اجرای نمایش مناسب با متن و خواندن دستهجمعی متن میتواند در بهبود این مشکل موثر باشد.
حل نشدن درست و بهموقع مشکلات یادگیری میتواند در بزرگسالی مشکلات بسیاری برای افراد ایجاد کند.
بسیاری از اختلالات خواندن مسائل سادهای هستند که تنها توجه و بررسی دقیق بر مبنای کاربرگ مشکلات خواندن میتواند به بهبود هر چه بهتر و سریعتر آن کمک کند.
نکتهی طلایی در حل مشکل خواندن تشخیص سریع و بهموقع آن است.
پس درصورتیکه کودک دلبندتان در خواندن دچار مشکل است بدون هرگونه پیشداوری و نسبت دادن مشکل به مسائل واهی مانند پایین بودن بهرهی هوشی و یا بیعلاقگی به تحصیل بهتر است با معلم فرزند خود مشورت نموده و یا به مراکز مشکلات یادگیری مراجعه کنید تا بر مبنای اصول دقیق و با کمک کاربرگ مشکلات خواندن این موضوع بهدقت بررسیشده و با پیگیری و ارائه راهکارهای مؤثر و کارشناسی شده هر چه سریعتر مشکل خواندن بهبود یابد چراکه حل نشدن درست و بهموقع مشکلات یادگیری میتواند در بزرگسالی مشکلات بسیاری برای افراد ایجاد کند.
علاوه بر پیگیری اصولی تمرینهایی مانند حل جدول و معما، ترکیب حروف و کلمهسازی و بازیهایی مانند دارت میتواند در تقویت مهارت خواندن کودکان بسیار مؤثر باشد
علاوه بر مسائلی که با توجه به کاربرگ مشکلات خواندن بهدقت بررسی میشود یک کودک دچار اختلال خواندن ممکن است در حفظ و نام بردن ماهها و فصول، حفظ حروف الفبا، کلمات غریبه و فاصلهگذاری مناسب بین کلمات خواندهشده دچار مشکل شود.
ضمن اینکه گاه ممکن است کودک بدون اینکه بتواند کلمه را تشخیص دهد صرفاً آن را حفظ نموده و ظاهراً مشکلی در خواندن نداشته باشد. اما در تشخیص حروف و کلمات جدید دچار مشکل است.
